Bouwsector moet innoveren

Bouwbedrijven komen door de crisis verder in de problemen. Na zes jaar van krimp is er nog amper geld om te investeren in de toekomst. Nieuwe technieken, die nodig zijn om kosten te drukken en aan de groeiende vraag van op maat gebouwde woningen te voldoen, komen volgens kenners in het gedrang. Bovendien staat de bouw nauwelijks open voor vernieuwing.

‘De bouw is een erg conservatieve sector’, zegt Rabobank-analist Leontien de Waal. ‘De noodzaak tot veranderen wordt te weinig gevoeld.’ Volgens Thijs Asselbergs, hoogleraar Architectural Engineering aan de TU Delft, dreigt de bouw door gebrek aan innovaties de volgende ‘V&D’ te worden. Bij de warenhuisketen leidden dalende omzetten en krappere marges ertoe dat niet meer werd geïnvesteerd in vernieuwing.

Nico Rietdijk van bouwvereniging NVB erkent dat de bouw kansen laat liggen. ‘Er zijn uitzonderingen, maar het probleem met de huidige ondernemers is dat ze jaren bezig zijn geweest met overleven. Ze zijn gewoon bekaf. Dan komen ze ’s avonds laat thuis en dan horen ze dat ze ook nog moeten innoveren.’

Een bankanalist die niet met naam wil worden genoemd, heeft weinig vertrouwen in de huidige generatie bestuurders: ‘Bouwers denken alleen in termen van beton, staal en asfalt. Bulk zit in hun DNA.’

Rob van Wingerden, bestuursvoorzitter van de grootste Nederlandse bouwer BAM, erkent dat bouwers de handen vol hebben aan de crisis. ‘Als je probeert te overleven dan ga je niet het dek schrobben’, zegt hij. Maar hij spreekt tegen dat er helemaal niet wordt geïnnoveerd.

Rietdijk van de NVB meent dat er onvoldoende besef is dat de sector aan de vooravond staat van grote veranderingen. ‘De komende tien jaar wordt ingrijpender dan wat we de afgelopen honderd jaar hebben meegemaakt.’ Hij heeft grote verwachtingen van het internet der dingen en 3D-printing waarbij huizen op locatie naar wens van de koper worden gemaakt. De eerste geprinte huizen zijn in China opgeleverd.

Ook het bouwproces kan volgens hem met behulp van computers worden verbeterd. De bouwketen is lang en versnipperd. Bouwers zitten eerst langdurig aan tafel met architecten, ambtenaren en stedenbouwkundigen. Vervolgens voeren ze de ideeën uit met een lange keten van onderaannemers en zzp’ers. Rietdijk: ‘Er hoeft maar ergens iets mis te gaan in de communicatie of de faalkosten stapelen zich op.’

De Waal van Rabobank: ‘Nog te vaak wordt een bouwplan top-down de keten ingeduwd. Dan blijkt een onderaannemer er niet mee uit de voeten te kunnen omdat er bovenin de keten geen rekening is gehouden met bepaalde problemen.’

Innovatie is overigens geen garantie voor succes. Rietdijk: ‘Veel bouwbedrijven die voorop liepen, hebben tijdens de crisis het loodje gelegd. Ze waren te vroeg en het ontbrak ze aan schaalgrootte.’

Van de grote bouwers heeft alleen Heijmans de naam innovatief te zijn. De aanleg van een slimme autoweg in Oss en een lichtgevend fietspad bij Eindhoven leverde het bedrijf twee jaar geleden internationale faam op. Bestuursvoorzitter Bert van der Els zegt er laatst nog een lezing over te hebben gegeven in Davos. ‘In de zaal zat de Japanse minister van Infrastructuur.’ Het concept is in Zuid-Afrika en Mexico al aan de man gebracht.

Toch heeft ook Heijmans moeite om met innovatie geld te verdienen. Van der Els: ‘Het concept moet nog bewezen worden. Het duurt vijf tot tien jaar voordat je een nieuwe techniek goed in de markt kunt zetten.’ De slimme snelweg bleek al snel kuren te vertonen omdat de lichtgevende verf niet goed tegen vocht kon.

Ook Hugo Priemus, hoogleraar aan de TU Delft, stelt dat innovatie in de praktijk weerbarstig is. Hij denkt dat het nog tientallen jaren kan duren voordat bijvoorbeeld 3D-printing voor hele gebouwen toepasbaar is. Hij is sceptisch over de enkele bouwer die zijn innovatieve prestaties etaleert. ‘Ik wil niet spreken van boerenbedrog. Maar veel meer dan een pr-show is het meestal niet.’

Bron: FD

Related Posts

About The Author